Συντήρηση Τοιχογραφιών
Ι.Π.Π. Αγίου Ανδρέα - Οικουμενικό Πατριαρχείο | Κωνσταντινούπολη
Οι εργασίες συντήρησης του Ιερού Πατριαρχικού Παρεκκλησίου Αγίου Ανδρέα στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, διεξήχθησαν το 2018 και διήρκησαν επτά μήνες.
Η ARTIS ανέλαβε εκτός από τη συντήρηση των τοιχογραφιών της ανωδομής του κεντρικού κλίτους του ναού, και τη συντήρηση του ξύλινου τέμπλου και των φορητών εικόνων του Παρεκκλησίου.
Οι διαδικασίες συντήρησης των τοιχογραφιών, ξεκίνησαν με την προκαταρκτική εξέταση και μελέτη τους, για τη συγκέντρωση και καταγραφή των βασικών και απαραίτητων διαχειριστικών πληροφοριών του έργου. Ακολούθησε η φωτογραφική τους τεκμηρίωση και η καταγραφή των περιβαλλοντικών συνθηκών. Υλοποιήθηκαν καταγραφές εσωτερικής θερμοκρασίας, της εσωτερικής και εξωτερικής υγρασίας του ναού και τέλος, μετρήσεις της υγρασίας του κονιάματος.
Το επόμενο στάδιο, ήταν ο εντοπισμός και η περιγραφή της τεχνολογίας κατασκευής των τοιχογραφιών, καθώς επίσης και εξετάσεις και αναλύσεις για την εξακρίβωση των αιτιών, του είδους φθορών και της διάβρωσης των τοιχογραφιών. Στη συνέχεια, δημιουργήθηκαν αποτυπώσεις των τοιχογραφιών, πάνω στις οποίες τεκμηριώθηκαν γραφικά οι φθορές, οι προτεινόμενες επεμβάσεις και μετέπειτα οι επεμβάσεις συντήρησης που πραγματοποιήθηκαν.
Κύριοι φθοροποιοί παράγοντες του έργου, οι εναποθέσεις αλάτων, η τμηματική αποκόλληση τοιχογραφίας και οι ρωγμές του υποστρώματος, καθώς και μερική απώλεια κατά τόπους. Στη ζωγραφική επιφάνεια, υπήρχε έντονη παρουσία σκόνης, ρύπων και αιθάλης ως επίστρωση, απολεπίσεις και απώλεια ζωγραφικής δημιουργίας.
Ως πρωταρχικές ενέργειες συντήρησης ορίστηκαν, η στερέωση των υποστηρικτικών κονιαμάτων των τοιχογραφιών, και η επαναφορά και στερέωση των αποκολλημένων τμημάτων της ζωγραφικής επιφάνειας στην αρχική τους κατάσταση. Στις διαδικασίες που ακολούθησαν, εφαρμόστηκαν ειδικές τεχνικές και χρησιμοποιήθηκαν ειδικά δομικά υλικά. Την πραγμάτωσή τους, διαδέχτηκε το στάδιο του καθαρισμού της ζωγραφικής επιφάνειας. Δοκιμές διαλυτότητας αποκάλυψαν την ύπαρξη επιζωγραφίσεων, οι οποίες και αφαιρέθηκαν με την απομάκρυνση των ρύπων της ζωγραφικής δημιουργίας.
Στο τελικό στάδιο των εργασιών συντήρησης, πραγματοποιήθηκε η αισθητική αποκατάσταση των εικονογραφικών θεμάτων. Η διαδικασία της χρωματικής αποκατάστασης, δεν εφαρμόζει πουθενά επιζωγράφιση σε αυθεντική ζωγραφική. Έχει ως γνώμονα, την άριστη παρουσία των τοιχογραφιών και των κονιαμάτων στο χώρο, χωρίς να αλλοιώνεται η ιστορική, θρησκευτική και καλλιτεχνική τους αξία.